Azot Protoksit Basınçlı gaz
1. KİMYASAL ÜRÜN VE FİRMA TANIMI
Ürün Adı : AZOT PROTOKSİT
Kimyasal Formülü : N2O
Kullanım Alanı : Tıp alanında ameliyatlarda anestezi maksadıyla; Gıda sanayinde krema yapımında; Otomotiv endüstrisinde motorlara üstün güç sağlamak amacıyla ve laboratuvarlarda kullanılır.
2. BİLEŞİMİ HAKKINDA BİLGİLER
|
Ticari Adı |
% Hacim |
CAS Numarası |
EEC Numarası |
Mevzuat RiskVe
Güvenlik Bilgileri
|
|
Azot Protoksit |
Min. 98,0 |
10024-97-2 |
233-032-0 |
Yok |
3. TEHLİKELİRİN TANIMLANMASI
Renksiz, hafif hoş kokulu sıvılaştırılmış gazdır. Oksitleyicidir. Yanmaz fakat yanmayı hızlandırır. Yüksek sıcaklıkta azot ve oksijene ayrılır. Oksijensiz uzun müddet solunduğu zaman öldürücü olabilir. Narkotik özellik gösterir. Düşük konsantrasyonlarda merkezi sinir sistemi üzerinde deprasyon meydana getirirken, yüksek konsantrasyonlarda anestetik özellik gösterir. Sıvı azot protoksit ile temasta derinde don yanığı oluşturur. Tüpler 45 oC’nin altında kullanılmalı ve muhafaza edilmelidir.
4. İLK YARDIM TEDBİRLERİ
Teneffüs Edilmesi: Yüksek konsantrasyonlarda uzun süre solunduğu takdirde baş dönmesi, mide bulantısı ve baygınlık belirtisi ile birlikte ölüme neden olabilir. Bunun önüne geçmek için, çalışanın riskini en aza indirerek kazazede derhal temiz bir sahaya götürülmelidir. Hava girişinde herhangi bir engel olmamalıdır. Eğer solunum zayıflığı varsa veya durmuşsa, derhal suni teneffüs uygulanmalıdır. Kazazede sıcak ve rahat tutulmalıdır. Daha sonraki tedavi semptomatik ve destek tedavi olmalıdır.
Deri İle Temas: Deri yolu ile temas veya soğuk yanığı durumunda; etkilenen bölgeler ılık su ile en az 15 dakika yıkanmalıdır. Sıcak su kullanılmamalıdır. Yanık bölge ovulmamalı ve mesaj yapılmamalıdır. Yoğun doku donması, soğuk yanığı veya deri yüzeyinin kabarması söz konusu ise hasta hemen bir sağlık kuruluşuna götürülmelidir.
Göz İle Temas: Göz ile temasta göz kapakları mümkün olduğunca açılarak sıvı haldeki ürünün buharlaşması hızlandırılmalıdır. Göz bölgesi en az 15 dakika boyunca ılık su ile yıkanmalıdır. Hasta ışığa bakamıyorsa, gözleri hafif bir bant ile kapatılarak, hemen bir sağlık kuruluşuna götürülmelidir.
5. YANGIN İLE MÜCADELE YÖNTEMLERİ
Uygun Söndürme Aracı / Söndürme Yöntemi: Azot protoksit gazı oksitleyici olduğundan yanmayı hızlandırır. 600 oC’nin üzerindeki sıcaklıklarda bozunarak şiddetle kendisini oluşturan bileşenlere ayrışabilir. Azot protoksit gazı, yüksek basınca dayanıklı çelik tüpler içinde sıkıştırılmış olarak muhafaza edilir. Yangın durumunda sıcaklık artışı ile birlikte basıncın artması tüpün şiddetle yırtılmasına neden olabilir. Yangına maruz kalan tüpler, yangın esnasında ve yangın sonrasında emniyetli bir mesafeden su ile soğutulmalıdır. Gaz sıkışmasını önlemek amacı ile tüpün ventil kısmına su tutulmamalıdır.
Karbondioksit, kuru kimyevi veya buharlaşan sıvı yangın söndürücüler kullanılmalıdır.
Uygun Olmayan Söndürme Aracı / Yöntemi : Yok.
Yanma Sonucu Ortaya Çıkabilecek Zararlı Maddeler : Yok.
Yangınla Mücadelede Koruyucu Ekipman : Yangın ile mücadele ekibi solunum cihazı takmalı ve aleve dayanıklı elbiseler giymelidir.
6. KAZA SONUCU GAZ YAYILMASINA KARŞI ALINACAK TEDBİRLER
Kişisel Tedbirler: Ürünün yayıldığı bölge derhal boşaltılmalıdır. İlgili alana girmek için solunum cihazı takılmalıdır.
Çevrede Alınacak Tedbirler: Patlayıcı ve yanıcı malzemeler ortamdan uzaklaştırılmalıdır. Gaz kaçağı yapan tüp emniyetli bir alana götürülmeli ve üzerinde hiçbir tamirat yapılmadan TOKGAZ ile irtibata geçilmelidir.
Temizlik Yöntemleri: Etkilenen bölge havalandırılmalıdır. Eğer sızıntı kullanıcının donanımında ise, onarıma başlamadan önce, gaz boruları kesinlikle inert bir gaz ile süpürülmelidir.
7. KULLANMA VE DEPOLAMA
Kullanma : Tüpler işletme içerisinde nakledilirken vanaları kapalı ve kapakları takılı olarak nakledilmelidirler. Nakil esnasında tüpler yan yatırılmamalı, tercihen dik vaziyette, bir araba üzerinde bağlı olarak nakledilmelidir. Tüpler kapağından veya vetilinden kaldırılarak taşınmamalıdır. Tüpleri kaldırmak için mıknatıs, halat veya zincir kullanılmalıdır. Tüpler düşmemeli ve birbirine çarpmalıdır. Kullanım mahalline getirilen tüpler getirilen tüpler dik olarak kullanılmalı, tüpün üzerindeki etiketten doğru gazın kullanıldığı kontrol edilmelidir. Kapağı sökülüp vana dişleri kontrol edilmelidir. Uygun basınç düşürücü ( regülatör ) ve ekipman monte edilmelidir. Vanası asla yağlanmamalı ve yavaşça açılmalıdır. Uygun bir yöntemle ( sabun köpüğü, kaçak tespit solüsyonu vb. ) gaz kaçakları kontrol edilmelidir. Tüpü kullanıma sokmadan önce sisteme geri besleme olmamasına dikkat edilmelidir. Bir tüpün basıncını arttırmak için asla direk çıplak alev veya elektrikli ısıtıcı cihazlar kullanılmamalıdır. Tüp asla 45 OC nin üzerinde bir sıcaklığa maruz bırakılmamalıdır. Tüp içindeki gaz tamamen bitmeden, tüpün vanası zorlanmadan kapatılmalı ve kapağı takılmalıdır. Üzerine boş yazılı bir etiket yapıştırılıp, depoya götürülmelidir. Tüpler takoz, rulo, mesnet v.s gibi amaçlar için kullanılmamalıdır.
Yağ, petrol veya diğer kolaylıkla yanabilir maddelerin, azot protoksit ihtiva eden tüplerin valfleri ile temasa geçmesine asla müsaade edilmemelidir. Tüp çıkış valfleri özellikle yağ ve su gibi kirleticilerden uzak tutulmalı, yağlı ekipman ( conta, regülatör vb. ) kesinlikle kullanılmamalıdır.
Depolama: Tüpler, paslanmaya ve sert havaya karşı korunaklı, çok iyi havalandırılmış bir sahada depolanmalıdır. Depolama esnasında tüp sıcaklığının – 40 OCnin altına inmeyecek, 45 O’nin üstüne çıkmayacak şekilde önlem alınmalıdır. Tüpler yangın riskinden ari ve ısıtıcı/tutuşturucu uzak bir yerde muhafaza edilmelidir. Depolama sahası temiz tutulmalı ve yalnızca yetkili personel girebilmelidir. Depolama sahasına “Sigara İçilmez ve Açık Alevle Yaklaşılmaz” uyarı levhası asılmalıdır. Depolama sahası uygun tehlike uyarıcı işaretlerle işaretlenmelidir. Depolanan tüpler devrilmeyecek ve yuvarlanmayacak şekilde muhafaza edilmelidir. Tüp valfler sıkıca kapatılmalı ve koruyucu kapakları yerinde olmalıdır. Dolu ve boş tüpler ayrı ayrı depolanmalı ve ilk önce eski stok kullanılacak şekilde dolu tüpler ayarlanmalıdır. Parlayıcı ve yanıcı gaz tüpleri ile ayrı bir alanda depolanmalıdır.
Özel Kullanımlar: Yukarıda belirtilenlerin dışında özel kullanım alanları olduğu bilinmektedir. Kullanıcılar, bu özel uygulamalar ile ilgili literatürden edindikleri bilgiler, geçerli metotlara ve prosedürlere bağlı kalmalıdır.
8. MARUZ KALMA KONTROLU / KİŞİSEL KORUMA
Mesleki Maruz Kalma Limiti : 50 ppm TWA
Mesleki Maruz Kalma Kontrolleri : Havadaki azot protoksit oranını, maruz kalma sınırları içinde tutabilmek için kullanım yerinde uygun havalandırma yapılmalıdır.
Solunum Sistemini Korunması : Havadaki konsantrasyonu, maruz kalma limitlerinden fazla ise tüplü solunum cihazları kullanılmalıdır.
Ellerin Korunması : Sağlam iş eldivenleri kullanılmalıdır.
Gözlerin Korunması : Yüz siperliği ve göz maskesi kullanılmalıdır.
Cildin Korunması : Uygun iş elbiseleri ve çelik burunlu ayakkabı kullanılmalıdır.
Çevresel Maruziyet Kontrolleri :Çevresel etkisi ile ilgili veri bulunmamaktadır. Kontrolsüz deşarjlardan kaçınılmalıdır.
9. FİZİKSEL VE KİMYASAL ÖZELLİKLER
Fiziksel Hali : Gaz
Koku / Renk : Hafif tatlı, Renksiz
Molekül Ağırlık : 44,01 gr/mol-gr
Kaynama Noktası : -88,5 o C
Ergime Noktası : -90,81 o C
Kritik Sıcaklığı : -36,42 o C
Gazın Özgül Ağırlığı : 1,53 ( Hava= 1)
Gaz Yoğunluğu : 1,877 kg / m3 ( 15 oC, 1 bar )
Çözünürlük (H2O) : 2,2 mg/l
Diğer Bilgiler : Oksitleyici, zehirli değil, narkotik, krozif değil.
10. KARARLILIK VE REAKTİVİTE
Kaçınılması Gereken Durumlar : Reaksiyona girmesi sakıncalı maddelerden uzak tutulmalıdır.
Kaçınılması Gereken Materyaller : Yanıcı malzemeler ve redükleyicilerle şiddetli bir reaksiyona girebilir. Organik malzemeler için oksitleyicidir. Yağdan petrole yakın çözücülerden ve katranlı malzemelerden kaçınılmalıdır. Bazı elestormerlerin kabarmasına neden olabilir.
Tehlikeli Bozulma Ürünleri : Yüksek sıcaklıklarda azot protoksit bileşenlerine ayrışır. Yaklaşık 600 oC civarında kayda değer bir hızla oksijene ve azota ayrışır.
11. TOKSİKOOJİ BİLGİLERİ
Azot protoksit gazının en önemli fiziksel tesiri, merkezi sinir sistemi depresyonudur. Yüksek konsantrasyonlarda anestetik seviyeler elde edilir. Düşük nüfuziyeti ile yapılan anestezik uygulamalarda diğer baskın ilaçların verilmesini gerekli kılar. Buzun müddet maruz kalındığında birkaç yan etkisi görülmüştür. En kuvvetli doğruluğunu kanıtlayan etkisi nöropatidir. Epidemiolojikal çalışmalar, maruz kalan kişide, fetotoksik etkileri ve yüksek ani doğum olaylarını ortaya çıkarmıştır. Yetersiz oksijenle solunduğu zaman ölümlere neden olabilir veya beyin tahribatına yol açabilir.
12. EKOLOJİK BİLGİLER
Azot, havanın sıkıştırılması ve ayrıştırılması yöntemi ile elde edilmektedir. Ekolojik denge üzerine olumsuz bir etkisi yoktur.
Ekotoksisite : Veri Bulunmamaktadır.
Hareketlilik : Veri Bulunmamaktadır,
Kalıcılık ve bozuna bilirlik : Veri Bulunmamaktadır
Biyobirikim Potansiyeli : Veri Bulunmamaktadır
Diğer Ters Etkiler : Veri Bulunmamaktadır
13. BERTARAF BİLGİLERİ
Tehlikeli miktarlarda birikmelerin olabileceği hiç bir ortamda boşaltma ve tahliye yapılmamalıdır. Tüplerde kalan gazların bertarafı için TOKGAZ ile irtibata geçilmelidir.
14. TAŞIMA BİLGİLERİ
|
Parametre |
Tanımlama No |
Uygun NakliyeAdı |
TehlikeSınıfı |
Tehlike Sınıf Kodu |
Etiket Bilgisi |
SevkEtiketi |
|
ADR |
UN 1070 |
AzotProtoksit
Sıvılaştırılmış
Gaz, Basınçlı
|
2
|
2.0
|
2.2
Ve
5.1
|
ParlamazGaz,
Oksitleyici
|
15. Mevzuat BİLGİLERİ
Sembol : O
Mevzuat Risk Tanımları : Yok.
Mevzuat Güvenlik Tanımları : Yok.
16. DEĞİR BİLGİLER
Bilgiler ulaşılabilen kaynaklardan iyi niyete ve doğruluğu, geçerliği, etkinliği her ne suretle olursa olsun herhangi bir dayanak oluşturması hususunda herhangi bir teminat oluşturmadan bilgi amacı ile hazırlanmıştır.